کلسیم گلوکونات |فرهنگ دارویی موثر در مداخلات گفتاردرمانی-کاردرمانی-نوروفیدبک گفتار توان گسترمحمودآباد 09121623463

مکانیسم اثر کلسیم گلوکونات

کلسیم نقش مهمی در عملکرد طبیعی قلب، کلیه، تنفس، انعقاد خون، غشای سلولی و نفوذپذیری مویرگی ایفا می کند. از آنجایی که عملکردهای متابولیک کلسیم برای حیات ضروری می باشد هر گونه عدم تعادل در میزان کلسیم خون که ناشی از دریافت ناکافی رژِیم غذایی یا هر علت دیگر باشد باعث کاهش ذخایر استخوانی کلسیم و صرف آن در احتیاجات مهم تر بدن می شود. در نتیجه معدنی شدن نرمال استخوان ها بستگی به میزان کافی کلسیم کل بدن دارد .

فارماکودینامیک

کلسیم پنجمین عنصر فراوان در بدن بوده و به عنوان یک فعال کننده مهم در بسیاری از واکنش های آنزیمی شناخته می شود و نقش تنظیمی در موارد زیر در بدن دارد :

رهایش و ذخیره سازی انتقال دهنده های عصبی و هورمون ها، بازجذب و اتصالات آمینواسیدها، جذب سیانوکوبالامین (ویتامین ب 12)، ترشح گاسترین

فارماکوکینتیک

• جذب

حدود یک پنجم تا یک سوم کلسیم خوراکی از روده جذب می شود. میزان جذب بستگی به اسیدیته روده, حضور متابولیت های ویتامین دی و فاکتورهای موجود در غذا نظیر اتصال کلسیم به فیبر یا فیتات دارد. هنگامی که فرد دچار کمبود کلسیم است یا رژیم غذایی کم کلسیم دریافت می کند جذب کلسیم از روده افزایش می یابد.

• توزیع

حدود 45 درصد به پروتئین های پلاسما متصل می شود. 99 درصد کلسیم بدن، در ساختار استخوان ها به کار رفته است که عمدتا به صورت هیدروکسی آپاتیت می باشد.

• متابولیسم

کلسیم گلوکونات برای آزادسازی عنصر کلسیم به متابولیسم کبدی نیازی ندارد و به اندازه کلسیم کلراید در درمان کمبود کلسیم با وجود عدم عملکرد کبد موثر می باشد.

• دفع

دفع کلیوی 20 درصد می باشد. این میزان دفع بستگی به میزان کلسیم جذب شده دارد.

دفع از طریق مدفوع 80 درصد می باشد. این میزان دفع بستگی به میزان کلسیم جذب نشده دارد.

موارد مصرف کلسیم گلوکونات

بیماری های ناشی از کمبود کلسیم بدن , تتانی ناشی از هیپوکلسمی , هیپوکلسمی ناشی از کاهش فعالیت غده پاراتیروئید , هیپوکلسمی ناشی از رشد سریع حاملگی , رفع گرفتگی عضلانی ناشی از نیش عنکبوت بیوه سیاه , درمان کمکی نرمی استخوان , درمان کمکی مصرف بیش از حد منیزیوم سولفات , کاهش نفوذپذیری مویرگی در واکنش های آلرژیک , رفع مسمومیت قلبیدر شرایط افزایش پتاسیم بدن، این دارو ممکن است در رفع مسمومیت قلبی به شرطی که بیمار از داروهای دیژیتال استفاده نکرده باشد موثر واقع شود.

مقدار مصرف کلسیم گلوکونات

• 1 گرم ملح کلسیم گلوکونات حاوی 93 میلی گرم کلسیم عنصری می باشد.
• قبل از تزریق کلسیم گلوکونات باید آن را در سرم دکستروز 5 درصد یا نرمال سالین رقیق کرد. غلظت محلول نهایی در تجویز بلوس داخل وریدی 10 تا 50 میلی گرم در میلی لیتر و در تجویز انفوزیون داخل وریدی 5.8 تا 10 میلی گرم در میلی لیتر باشد.

• هایپوکلسمی خفیف (کمبود کلسیم بدن در حد 1 تا 1.2 میلی مول در لیتر):
  • 5 تا 2 گرم طی 2 ساعت به صورت انفوزیون داخل وریدی

• هایپوکلسمی شدید (کمبود کلسیم بدن در حد کمتر از 1 میلی مول در لیتر):
• بدون تشنج یا تتانی: 0.5 میلی گرم بر کیلوگرم در ساعت به صورت تزریق داخل وریدی. امکان افزایش دوز تا 2 میلی گرم بر کیلوگرم در ساعت وجود دارد. حداکثر دوز طی 4 ساعت 3 تا 4 گرم می باشد.
• تتانی ناشی از هایپوکلسمی: 100 تا 300 میلی گرم کلسیم عنصری ( معادل تقریبا 1 تا 3 گرم کلسیم گلوکونات) داخل رگ طی 10-5 دقیقه و سپس انفوزیون مداوم با سرعت 0.5 میلی گرم بر کیلوگرم بر ساعت که ممکن است تا 2 میلی گرم بر کیلوگرم ساعت افزایش یابد.

• ایست قلبی: (بدون تایید FDA)
  • 5 تا 3 گرم داخل رگ طی 2 تا 5 دقیقه

• مصرف بیش از حد مسدود کننده های کانال کلسیم: (بدون تایید FDA)
  • 60 تا 120 میلی گرم بر کیلوگرم بر ساعت داخل رگ یا 60 میلی گرم بر کیلوگرم داخل رگ طی حداقل 5 دقیقه. در صورت لزوم هر 10-20 دقیقه تکرار شود تا حداکثر 3 تا 4 دوز؛

• افزایش پتاسیم خون: (بدون تایید FDA)

0.5 تا 3 گرم داخل وریدی طی 2 تا 5 دقیقه

• افزایش منیزیم خون: (بدون تایید FDA)

1 تا 2 گرم داخل وریدی طی 2 تا 5 دقیقه

هشدارها

• به منظور پیشگیری از عوارض ناخواسته ای که ممکن است به دنبال تزریق سریع داخل وریدی کلسیم گلوکونات پیش آید این دارو باید به آهستگی و با سرعت حدود 1.5 میلی لیتر در طی حداقل یک دقیقه تزریق شود .
• جهت پیشگیری از افزایش سریع و ناگهانی کلسیم خون و جلوگیری از نشت کلسیم به بافت های اطراف و نکروز آن, تزریق کلسیم گلوکونات باید توسط سر سوزن کوچک در یک رگ بزرگ انجام شود .
• مصرف همزمان سفتریاکسون و فراورده های تزریقی حاوی کلسیم مانند کلسیم گلوکونات و سرم رینگر (حتی از طریق رگ های متفاوت) می تواند منجر به تشکیل کریستال های سفتریاکسون-کلسیم و رسوب آن در ریه و کلیه و آسیب های جدی و حتی مرگ شود. بین مصرف این دو فراورده باید حداقل 48 ساعت فاصله وجود داشته باشد.
• با توجه به خطری که در مصرف همزمان نمک های کلسیم با داروهای گروه دیژیتال ها (مانند دیگوکسین) می باشد بیماری که داروهای دیژیتال را مصرف می کند نباید از فرآورده های تزریقی داخل وریدی کلسیم همزمان استفاده نماید مگر در صورتی که مورد مصرف کاملا مشخص شده باشد.
• در بیماران مبتلا به هایپرفسفاتمی شدید مصرف این دارو با احتیاط صورت گیرد.
• این فرآورده حاوی آلومینیوم می باشد که در صورت نارسایی کلیه و تجویز طولانی مدت این دارو ممکن است باعث افزایش سطوح سمی آلومینیوم شود.
• این دارو فقط برای تجویز داخل رگ می باشد. تجویز زیر جلدی و عضلانی این دارو ممکن است باعث نکروز بافت شود.

نکات قابل توصیه

• قبل از مصرف این فرآورده هر گونه حساسیتی به دارو یا مواد غذایی را به پزشک یا داروساز خود بگوئید. این دارو دارای مواد غیر فعالی می باشد که ممکن است باعث بروز واکنش های حساسیتی یا سایر مشکلات شود.
• اگر شرایط پزشکی خاص دارید این دارو را مصرف نکنید. قبل از مصرف این دارو در صورت داشتن کلسیم بالای خون (هایپر کلسمی) با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
• در صورت داشتن هر یک از مشکلات زیر قبل از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید:

بیماری های کلیوی، سنگ کلیه، بیماری های قلبی، بیماری های پانکراس، بیماری ریوی سارکوئیدوز

برچسب تمام داروهای نسخه ای و غیر نسخه ای و گیاهی (مانند آنتی اسیدها، ویتامین ها) را بررسی کنید زیرا ممکن است آن ها نیز حاوی کلسیم باشند. از داروساز خود نحوه استفاده مطمئن داروها را بپرسید.

عوارض جانبی کلسیم گلوکونات

سردرد , تهوع , استفراغ , ضعف , تشنگی , تکرر ادرار , خستگی غیر عادی , از دست رفتن اشتها , تغییرات خلقی , کاهش وزن غیرمعمول , درد استخوانی و عضلانی

تداخلات دارویی کلسیم گلوکونات

سفتریاکسون , سدیم فسفات (وریدی ) , دمکلوسیکلین , الترومبوپگ

موارد منع مصرف کلسیم گلوکونات

فیبریلاسیون بطنی , هیپرکلسمی , مصرف همزمان با سفتریاکسوننمک های کلسیم در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون بطنی یا هیپرکلسمی منع مصرف دارد.
در صورتی که سطح کلسیم سرم بالاتر از حد نرمال باشد، تزریق داخل وریدی کلسیم ممنوع است.

مصرف در بارداری

C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )